Sự việc 2 Phó Thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam bị cách chức vẫn còn nóng trên diễn đàn và báo chí quốc tế vẫn tiếp tục quan tâm và bình luận.
Ngày 17/1, VOA Tiếng Việt có bài “Hai Phó Thủ tướng được cho nghỉ: khuất tất đằng sau”, bình về sự kiện này.
VOA đặt câu hỏi: “Bị thanh trừng hay tự xin nghỉ? Nguyên nhân là gì? Tại sao quy trình của Đảng và Quốc hội miễn nhiệm Phó Thủ tướng và bổ nhiệm người mới diễn ra nhanh gọn như vậy? Hai vị Phó Thủ tướng đã phạm sai lầm gì đến mức bị bãi chức?
Theo VOA, hồi tháng 10/2022, đã từng có một Hội nghị bất thường, tại Hội nghị này, 3 ủy viên Trung ương đã bị thanh trừng. Đó là các ông Nguyễn Thành Phong, Huỳnh Tấn Việt và Bùi Nhật Quang. Họ được Đảng nói rõ là đã có sai phạm gì, khuyết điểm gì và đã bị kỷ luật thế nào, rồi mới bị cho ra khỏi Trung ương.
Tuy nhiên, với hai ông Phạm Bình Minh và Vũ Đức Đam, Đảng không hề nói rõ nguyên nhân là gì.
Thông báo phát đi của Trung ương Đảng và Quốc hội, đều cho rằng, việc này là “xét theo nguyện vọng cá nhân” của hai ông Minh và ông Đam. Tại kỳ họp Quốc hội để bãi nhiễm, hai ông Minh và Đam còn được Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tặng hoa và ca ngợi công lao. Tất cả những điều này cho thấy, dường như hai ông này không hề bị thanh trừng, mà chỉ là “hạ cánh an toàn”.
VOA dẫn lại câu trả lời báo chí về nguyên nhân bãi nhiệm hai Phó Thủ tướng này, ông Bùi Văn Cường, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nói như sau: “Nếu có vấn đề sức khỏe không đảm bảo, hay uy tín giảm sút, thì xin thôi. Cấp có thẩm quyền khi đó sẽ xem xét miễn nhiệm nhiệm vụ ấy.”
Và VOA bình rằng, không rõ hai ông Minh và ông Đam gặp vấn đề gì về sức khoẻ cùng một lúc, hay là “uy tín giảm sút”, mà nếu “uy tín giảm sút” thì vì lý do gì, vì từ trước đến giờ hai ông chưa từng bị Đảng loan báo kỷ luật.
Cũng trong bài báo này, VOA dẫn lời Luật sư Lê Quốc Quân, một luật sư bất đồng chính kiến ở Hà Nội, rằng, bất chấp các ngôn từ là “cho thôi” hay hình thức trang trọng, đúng quy trình mà Đảng thể hiện, bản chất của vụ việc này “vẫn là kỷ luật”.
Ông Quân phân tích nguyên nhân hai vị này bị kỷ luật, là do những bê bối trong vụ chuyến bay giải cứu ở Bộ Ngoại giao, và vụ bộ xét nghiệm của Công ty Việt Á.
“Hai ông này phải chịu trách nhiệm về những vụ tham nhũng của cấp dưới của mình vốn đã bị bắt và bị khởi tố trong hai vụ án lớn,” ông Quân nói.
Trước đó, ông Nguyễn Văn Trịnh, trợ lý ông Đam, đã bị khai trừ Đảng, truy tố về tội nhận hối lộ trong vụ Việt Á, còn ông Nguyễn Quang Linh, trợ lý ông Minh, cũng bị bắt giam để điều tra về cùng một tội danh trong vụ chuyến bay giải cứu.
Ngoài ra, ông Quân cũng đề cập đến “yếu tố Trung Quốc” được tờ báo Nikkei Asia của Nhật loan ra. Đó là, tại buổi tiếp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Bắc Kinh vào tháng 10/2022, Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói với ông Trọng là, “cần giới hạn ảnh hưởng của các nhân tố phương Tây” và “nêu đích danh ông Phạm Bình Minh”.
Ông Minh là con trai của cố Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch, người có quan điểm chống Trung Quốc mạnh mẽ trong Bộ Chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam.
“Do vậy, chúng ta có thể dự đoán nguyên nhân đằng sau là sức ép của phương Bắc và của những người bảo thủ có ý chống lại sự hội nhập với thế giới phương Tây, mà đặc biệt là Hoa Kỳ. Khi cần kỷ luật thì người ta có thể đưa ra được vô vàn lý do,” vị luật sư bất đồng chính kiến này phỏng đoán.
Tuy nhiên, VOA khẳng định họ “không thể kiểm chứng được thông tin này”.
Nhận xét về 2 vụ cựu Phó Thủ tướng này, Luật sư Quân nói với VOA rằng, bản thân ông “khá quý mến ông Minh và ông Đam”.
“Tôi có theo dõi họ và thấy cả hai ông đều là người có năng lực, học vấn cao, thông thạo ngoại ngữ, gần gũi với nhân dân và báo chí.”
“Còn nói chuyện tham nhũng hay không thì tôi không biết, nhưng trong sạch thì dứt khoát là không, bởi vì một lý do duy nhất: anh không thể là một ‘giọt nước trong’ trong một lọ mực đen,” ông Quân nói thêm.
Ông chỉ ra “vai trò rất lớn” của ông Đam trong việc hội nhập cùng ASEAN khi còn là Vụ trưởng Vụ ASEAN và sau này là thư ký riêng của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. “Tôi nghĩ ông Đam có ảnh hưởng lớn từ tinh thần đổi mới và vì dân của ông Kiệt.”
“Riêng ông Phạm Bình Minh thì tôi nhận thấy rõ vai trò của Việt Nam đang lên, được ngồi vào nhiều ghế quan trọng của Liên Hiệp Quốc như là Ủy viên không thường trực, giờ lại là thành viên Hội đồng Nhân quyền, mặc dù Hà Nội vẫn gia tăng đàn áp nhân quyền mạnh. Điều này chứng tỏ sự lèo lái về ngoại giao của ông ấy tốt,” vị luật sư này phân tích.
Hoàng Anh – thoibao.de (Tổng hợp)
