Ý tưởng này đã xuất hiện trong một số bài bình luận hình dung ra chiến thắng của ứng cử viên Joe Biden của Đảng Dân chủ trước cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ ngày 3/11, theo SCMP.
Với việc Biden được xác nhận làm tổng thống thứ 46 của Mỹ – do đó đưa Trump vào vị trí tổng thống một nhiệm kỳ – ý nghĩa đầy đủ của “Chủ nghĩa Trump sẽ tồn tại” chỉ mới bắt đầu được cảm nhận.
Biden đã sẵn sàng tiếp quản Nhà Trắng khi giành được nhiều phiếu bầu nhất từng có cho một ứng cử viên tổng thống Hoa Kỳ; nhưng kết quả cũng cho thấy Trump đã mở rộng sự ủng hộ ở các khu vực nông thôn và có khả năng cứu được đa số thượng viện của đảng ông trong quá trình này.
Chủ nghĩa Trump, một học thuyết bao gồm sự pha trộn mạnh mẽ của sự thô lỗ, chủ nghĩa dân tộc kinh tế, chủ nghĩa chuyên chế – và theo nhiều nhà phê bình, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc và ve vãn chủ nghĩa độc tài – tiếp tục được nhiều người ngưỡng mộ, theo bài báo của SCMP.
Kết quả mới nhất cho thấy Trump giành được hơn 70 triệu phiếu, tương đương 48% tổng số phiếu bầu – bất chấp một số dự đoán có “làn sóng xanh” do cách xử lý tồi tệ của chính quyền Trump đối với đại dịch Covid-19.
Như nhà bình luận chính trị Edward Luce của Financial Times viết trong một bài báo trước cuộc bầu cử, các thành phần dẫn đến sự trỗi dậy của chủ nghĩa Trump ở Hoa Kỳ sẽ không sớm biến mất: tính đảng phái cuồng nhiệt trong nước, sự tuyệt vọng của tầng lớp lao động, sự trỗi dậy của Trung Quốc (“mối đe dọa Trung Quốc“), và sự bất an của tầng lớp trung lưu.
Daniel Sneider, một học giả về chính sách đối ngoại của Mỹ ở châu Á tại Đại học Stanford, nói: “sức mạnh hiện nay của phong trào Chủ nghĩa Trump chủ yếu sẽ được cảm nhận trong chính Đảng Cộng hòa, nơi các nhà lập pháp sẽ miễn cưỡng phản đối Trump vì khả năng thống trị được khối cử tri ủng hộ then chốt của ông.”
Các nhà phân tích trên khắp thế giới cũng hoàn toàn nhận thức được thực tế chính trị này.
Thitinan Pongsudhirak, một học giả về khoa học chính trị từ Đại học Chulalongkorn của Thái Lan, nói rằng nếu Biden tha thiết muốn hàn gắn những rạn nứt giữa hai đảng phái với mục tiêu thúc đẩy cơ hội cho đảng của mình trước cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, “ông sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc giữ lại một số sáng kiến và chương trình của Trump “.
Vậy ảnh hưởng kéo dài của chủ nghĩa Trump sẽ có tác động gì đối với châu Á trong kỷ nguyên của một tổng thống Biden?
Các cuộc phỏng vấn với giới phân tích chính trị Hoa Kỳ, học giả và nhà ngoại giao về châu Á cho thấy dấu hiệu rõ ràng nhất về ảnh hưởng Trump sau ngày 20/1 (ngày nhiệm kỳ của Trump kết thúc) sẽ được nhìn thấy trong chính sách thương mại.
Các nền kinh tế thương mại của châu Á như Nhật Bản và Singapore – và những người ủng hộ thương mại tự do của Mỹ – nuôi hy vọng rằng nếu Biden chiến thắng, ông sẽ nhanh chóng đưa Mỹ trở lại bàn đàm phán để hồi sinh hiệp ước thương mại Đối tác xuyên Thái Bình Dương mà Trump đã bãi bỏ trong vòng vài tuần sau khi nhậm chức.
Frank Lavin, đại sứ Hoa Kỳ tại Singapore từ năm 2001 đến năm 2005, nói với This Week in Asia trong đêm bầu cử rằng “dấu hỏi lớn nhất và duy nhất” đối với chính sách thương mại của Biden là lập trường của ông về TPP, đứa con tinh thần của cựu tổng thống Barack Obama – ông sếp cũ của Biden.
Deborah Elms, giám đốc điều hành công ty tư vấn Asian Trade Centre, đưa ra ba lý do tại sao các lực lượng ‘Trump học’ sẽ ngăn cản Biden thậm chí khỏi tơ tưởng đến tham gia vào hiệp ước đa phương.
Elms nói rằng ngay từ đầu, Biden sẽ gặp khó khăn để thượng viện phê chuẩn các quan chức bộ thương mại, và có khả năng bị đồng minh của Trump là Mitch McConnell kiểm soát.
Ông cũng sẽ phải đối mặt với những khó khăn với Thẩm quyền Quảng bá Thương mại (TPA) – một cơ chế cho phép chính quyền đương nhiệm gửi các thỏa thuận thương mại tới Quốc hội để lấy phiếu trực tiếp mà không cần sửa đổi – sẽ cần gia hạn vào cuối tháng 6.
Nếu Biden muốn có một thỏa thuận thương mại đa phương trong chương trình nghị sự của mình, ông ấy phải trình bày với Quốc hội sớm nhất là vào quý 2 năm 2021.
Thượng viện do McConnell lãnh đạo có khả năng không chấp thuận điều này cho Biden. Thật vậy, thượng viện có thể sẽ trao cho chính quyền mới rất ít không gian lập pháp.
Elms dự đoán sẽ thượng viện sẽ thông qua tất cả trừ TPP và TPA vào năm 2021 trước khi trở nên ngày càng ‘khó khăn hơn’.
“Không gian cho Biden xoay sở sau Trump sẽ luôn bị hạn chế,” chuyên gia thương mại kỳ cựu này nhận định.
Chính sách đối ngoại ‘Trump học’
Di sản của Trump có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến Biden trong các khía cạnh khác của chính sách đối ngoại, đặc biệt là khi nói đến Trung Quốc.
Nhiều người cho rằng Biden sẽ giữ được sự cứng rắn của Trump với Bắc Kinh nhưng tránh cách tiếp cận hiếu chiến.
Tuy nhiên, Sneider cảnh báo các phe cánh của đảng Cộng hòa ủng hộ Trump có khả năng tấn công “bất kỳ bằng chứng nào họ thấy hoặc tạo ra, về việc Biden mềm mỏng với Trung Quốc“, do đó có thể buộc tổng thống mới phải thận trọng về việc thay đổi đường lối.
Một số nhà phân tích cho rằng, sự thất bại của ông Trump mang màu sắc cá nhân. Nói như cây bút David Axelrod của CNN: “Chính Donald Trump đánh bại Donald Trump”. Nhiều cử tri cho biết, họ ủng hộ các chính sách của ông nhưng lại không thích cá tính của ông cũng như cách nhà lãnh đạo này thường xuyên sử dụng Twitter chỉ trích các nhân vật bất đồng ý kiến. Và như thế, thông điệp của Joe Biden về việc ông sẽ trở thành tổng thống của tất cả người dân Mỹ chứ không chỉ riêng đảng của ông, đã chiếm được cảm tình của các cử tri.
Mike Murphy, chiến lược gia từng làm việc trong chiến dịch tranh cử của nhiều ứng cử viên Tổng thống đảng Cộng hòa nhận xét: “Nhiều cử tri thất vọng với ông Trump hơn là với hệ tư tưởng của đảng Cộng hòa”. Ông Murphy cũng cho rằng cuộc đua chiếc ghế Tổng thống dường như tách bạch với cuộc đua vào Hạ viện và Thượng viện.
Cuộc bầu cử cho thấy phân cực sâu sắc trong lòng nước Mỹ. Dù số người đi bầu cao kỷ lục kể từ năm 1900 nhưng họ không có được nguyện vọng chung đối với Tổng thống nhiệm kỳ tiếp theo.
thành phố miền tây nước Đức, tháng 2/2016
Tổng thống Trump vẫn giành được phiếu bầu từ các khu vực mà ông có sự ủng hộ vững chắc, đó là các vùng nông thôn và thị trấn nhỏ của Mỹ. Joe Biden cũng nhận được phiếu bầu từ căn cứ của ông, ở thành thị và ngọai ô nước Mỹ, trong khi có được thêm sự ủng hộ ở một số khu vực nông thôn. Kết quả bầu cử không thay đổi được sự thật là phần lớn nước Mỹ vẫn theo đuổi hai trường phái chính trị khác nhau. Mỗi đảng phái có những ưu tiên riêng, các cử tri sống ở những cộng đồng khác nhau có mối quan tâm khác nhau và ngay cả hình thức bỏ phiếu cũng khác nhau.
Ông Rahm Emanuel, cựu thị trưởng thành phố Chicago, từng là chánh văn phòng của Tổng thống Barack Obama đánh giá: “Sự phân cực vẫn diễn ra bất chấp kỳ vọng của mọi người. Nhiều ý kiến cho rằng nếu ông Joe Biden thắng, đảng Dân chủ sẽ thắng ở Thượng viện, còn nếu ông Trump thắng, đảng Cộng hòa sẽ giành quyền kiểm soát Thượng viện. Điều này rất khó xảy ra”.
“Cuộc sống không phải chỉ xoay quanh 2 vấn đề. Nó phức tạp hơn”, ông Rahm Emanuel nói. Florida-bang bỏ phiếu cho ông Trump ủng hộ quan điểm của ông về việc mức lương tối thiểu nên do mỗi bang tự quyết định. Illinois-bang bỏ phiếu cho Joe Biden ủng hộ giảm thuế thu nhập lũy tiến. California-bang có đông đảo cử tri thuộc tầng lớp lao động đã bỏ phiếu chống sự phân biệt đối xử tại nơi làm việc.
Ông Rahm Emanuel cho rằng, đảng Dân chủ có lẽ đã mắc sai lầm khi họ không đưa ra những kế hoạch rõ ràng hơn về cách thức tái thiết nền kinh tế song song với việc thực hiện nỗ lực hạn chế sự lây lan của dịch bệnh Covid-19.
Thay vì đó, một số thành viên trong đảng này lại ủng hộ việc mở rộng Tòa án Tối cao và đề xuất giải pháp chấm dứt sự tranh chấp tại Thượng viện. Những đề xuất này có thể làm dấy lên lo ngại một đảng sẽ nắm quyền kiểm soát lưỡng viện.
“Tổng thống Trump đã nói đến sự mệt mỏi của người dân khi phải chống chọi với Covid-19. Nếu đảng Dân chủ nhanh chóng đưa ra các giải pháp cấp thiết để khôi phục kinh tế và kiểm soát Covi-19 thì mọi chuyện có thể đã khác”, ông Rahm Emanuel nói.
Trump vẫn là ngôi sao của đảng Cộng hòa
Kể từ khi tiến hành vận động tranh cử, Tông thống Trump đã hỗ trợ đáng kể cho các ứng cử viên đảng Cộng hòa tranh cử vào Thượng viện và Hạ viện.
David Axelrod, cựu cố vấn của Tổng thống Obama cho biết: “Ông Trump đã giúp đỡ các ứng cử viên của đảng Cộng hòa bằng cách thúc đẩy các cử tri tại căn cứ địa của đảng này đi bỏ phiếu. Tại những bang và hạt ủng hộ đảng Cộng hòa, số cử tri đi bầu tăng đột biến”.
Một số nhà phân tích cho rằng, khó có tổng thống nào duy trì được sự trung thành vững chắc từ chính đảng của họ như ông Trump. Một cuộc thăm dò của Star Tribune cho thấy, tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump tăng dần đều trong nội bộ đảng Cộng hòa suốt 4 năm qua và vượt mốc 90%. Ngay cả khi ông không giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, nhiều thành viên đảng này vẫn đứng về phía ông, cho rằng có sự gian lận trong quá trình bầu cử và quyết tâm thực hiện các thủ tục pháp lý để thách thức kết quả bầu cử.
Nhiều cử tri Cộng hòa thích các cuộc đàm phán cứng rắn của ông về vấn đề thương mại và việc yêu cầu các quốc gia khác phải chi trả nhiều hơn cho quốc phòng.
Họ đánh giá cao những thành tựu mà ông đạt được, đặc biệt là một nền kinh tế phát triển mạnh mẽ thời điểm trước khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra.
Sau khi ông Trump nhận được sự ủng hộ của hơn 70 triệu cử tri Mỹ trong cuộc bầu cử vào tuần trước, các lãnh đạo của đảng Cộng hòa cho biết, ảnh hưởng của ông vẫn còn kéo dài, đặc biệt là khi thiếu vắng một người kế nhiệm có phong cách và hoài bão giống như ông. Dù là nhân vật nhiều lần chỉ trích ông Trump, Thượng nghị sỹ Cộng hòa Mitt Romney tại bang Utah vẫn phải thừa nhận: “Ông Trump là người có tiếng nói mạnh mẽ nhất và có tầm ảnh hưởng lớn đối với đảng Cộng hòa. Tôi tin rằng tuyệt đại đa số những người bỏ phiếu cho ông Trump đều muốn đảm bảo các nguyên tắc và chính sách của ông ấy được tiếp tục. Ảnh hưởng của ông ấy sẽ không biến mất”.
Nhiều lãnh đạo của đảng Cộng hòa không đổ lỗi cho ông Trump về những thất bại của đảng này, trái lại họ luôn tin tưởng “chủ nghĩa Trump”, cho rằng ông đã vực dậy sức mạnh và củng cố vị thế của đảng trong cuộc đua vào Hạ viện. Sự ủng hộ đó cho thấy phong cách cùng quan điểm chính trị của ông vẫn luôn trở thành trung tâm, bất chấp việc ông Trump nhiều lần phá vỡ các quy tắc của đảng Cộng hòa và có một nhiệm kỳ Tổng thống đầy sóng gió.
Tại Thượng viện, các thành viên đầy tham vọng như Thượng nghị sỹ Josh Hawley và Thượng nghị sỹ Tom Cotton đã thể hiện sự đoàn kết với Tổng thống. Còn những ngôi sao đang lên của đảng này coi “Chủ nghĩa Trump” như một hình mẫu để xây dựng phong trào quốc gia của một đảng Cộng hòa thời đại mới.
Theo nhận xét của Steve Schmidt, một chiến lược gia kỳ cựu của Đảng Cộng hòa, người đồng sáng lập Dự án Lincoln: “Ông Trump đã thất bại, nhưng chủ nghĩa Trump thì không”
Hoàng Lan – Thoibao.de (Tổng hợp)
>>> Tổng Thống Trump có thể ‘chơi’ Trung Quốc một vố trước khi rời Nhà Trắng?
>>> Về vườn, tổng thống Trump sẽ làm gì?
>>> Bầu cử Mỹ 2020: Làm rõ những cáo buộc gian lận
Cách cài vượt tường lửa miễn phí:
Điện thoại di động (mobile phone) = https://bit.ly/2QCRpE7
Trình duyệt (browser) = https://bit.ly/3hKTidT
