Nhân viên của lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô, Trung Quốc, hôm 26/7, tiếp tục dọn dẹp cơ sở ngoại giao này, một ngày trước thời hạn phải đóng cửa theo yêu cầu của Trung Quốc, Reuters đưa tin.
Hãng tin Anh cho biết, nhiều người hiếu kỳ đứng ở phía đối diện cửa vào lãnh sự quán, cùng với hàng chục nhân viên mặc đồng phục lẫn thường phục.
Tin cho hay, cảnh sát đã yêu cầu người dân rời đi sau khi họ chụp ảnh và quay phim trong ngày cuối cùng cơ sở ngoại giao này vẫn thuộc quyền kiểm soát của Mỹ.
Giao thông ở khu vực đã bị chặn lại, trừ các xe của lãnh sự Mỹ và cảnh sát.
Theo Reuters, một chiếc xe buýt hiện diện ở trong lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô từ hôm 25/7 đã rời đi sáng 26/7.
Hiện chưa rõ là ai ở trên xe cũng như xe chở gì. Hãng tin Anh cho biết, kể từ ngày 24/7, các nhân viên tới rồi đi, trong đó có ít nhất một người mang theo vali.
Ngoài ra, các xe tải vận chuyển đồ đạc cũng tiến vào lãnh sự quán rồi rời đi trong ngày 25 và 26/7.
Để trả đũa Washington, Trung Quốc hôm 24/7 yêu cầu đóng cửa lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô và đặt ra thời hạn là 10 giờ sáng 27/7, theo một biên tập viên của tờ báo lá cái của Trung Quốc.
Reuters đưa tin, hôm 24/7, một nhóm người đàn ông được một nhân viên ngoại giao Mỹ tháp tùng đã phá cửa để tiến vào lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston sau khi lệnh đóng cửa có hiệu lực.
Bước đi mới nhất của cả hai phía gây thêm căng thẳng trong mối quan hệ vốn bị tác động mạnh bởi tranh cãi về các vấn đề thương mại, công nghệ, dịch COVID-19, tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông và Hong Kong.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 25/7 ra thông báo phản đối việc các quan chức Mỹ phá khóa tiến vào Tổng lãnh sự quán của nước này ở Houston.
“Trước hành động từ phía Mỹ dùng vũ lực xâm nhập vào Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, Trung Quốc bày tỏ sự không hài lòng và thái độ phản đối kiên quyết“, thông báo từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc có đoạn. “Trung Quốc sẽ có phản ứng phù hợp và cần thiết với hành động này“.
Thông báo nhấn mạnh lãnh sự quán ở Houston là tài sản của Trung Quốc, nên theo các hiệp ước ngoại giao, quan chức Mỹ không được phép xâm phạm.
Truyền thông Mỹ trước đó đưa tin sau khi Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, bang Texas đóng cửa vào 16h chiều 24/7, các nhân viên hành pháp Mỹ do một người có thể là quan chức Bộ Ngoại giao dẫn đầu đã tìm cách tiến vào cơ sở ngoại giao này qua ba cánh cửa nhưng không thành công.
Đặc vụ liên bang và lực lượng hành pháp Mỹ đưa theo thợ khóa vào Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston sau khi cơ sở này đóng cửa.
Một loạt xe SUV, xe tải tiến vào bên trong khu phức hợp lãnh sự quán Trung Quốc vào chiều 24/7.
Các phóng viên tập trung rất đông ở khu vực bên ngoài.
Trước đó, theo hình ảnh Reuters đăng tải, một nhóm người có vẻ là quan chức Mỹ xuất hiện ở cửa sau của lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston.
Nhóm người này dùng các công cụ điện để cạy cánh cửa này ngay sau khi yêu cầu Trung Quốc đóng cửa lãnh sự quán tại Houston của Mỹ có hiệu lực vào 16h chiều 24/7.
Theo hãng tin Nga RT, nỗ lực tiếp quản tòa lãnh sự đã được quay lại và các video này đang lưu truyền nhanh chóng trên mạng truyền thông xã hội. Hình ảnh cho thấy một nhóm người đứng bên ngoài tòa nhà, đi xung quanh sau khi không thể vào qua cửa.
Cảnh sát cũng xuất hiện, lập hàng rào quanh tòa nhà, sau đó đứng canh khi các quan chức vào bên trong.
Sau khoảng hai giờ lục soát bên trong tòa nhà, các quan chức chính phủ Mỹ lên một chiếc xe van và rời đi, để cảnh sát Houston và lực lượng an ninh ở lại bảo vệ hiện trường.
Người gốc Việt tại thành phố Houston, Texas chia sẻ cảm xúc và nhận định của họ với VOA về việc chính phủ Hoa Kỳ yêu cầu Trung Quốc đóng cửa Tổng Lãnh sự quán ở thành phố này trước ngày 24/7.
Chiều ngày 23/7, ông Đỗ Tĩnh, Chủ tịch Hội đồng Giám sát Cộng đồng Người Việt Quốc gia ở Houton, người chứng kiến một số hành động mà ông cho là các nhân viên Tổng lãnh sự quán Trung Quốc thu dọn và rời đi sáng ngày 22/7, nói với VOA.
“Sáng hôm 22/7, nhiều phóng viên báo đài của Mỹ đến đó nhưng bị đuổi đi. Tôi có mặt ở đó từ sáng đến 1 giờ 30 trưa. Tôi có dịp quan sát tình hình ở đó. Khoảng 10 giờ 30 -11 giờ các nhân viên lên một chiếc xe van và rời đi. Các giấy tờ, tài liệu mà họ đốt trước vẫn còn mùi nồng nặc”.
Ông Đỗ Tĩnh, người thường vận động và tổ chức các cuộc biểu tình của cộng đồng người Việt chống Trung Quốc xâm lược Biển Đông ngay trước Tổng Lãnh sự này, chia sẻ thêm:
“Hành động xâm chiếm lãnh hải Việt Nam của chính quyền Trung Quốc gây sự phẫn nộ trong cộng đồng người Việt ở Houston. Ngay những khi chúng tôi nhận được tin tức Trung Quốc gây hấn trên Biển Đông thì cộng đồng chúng tôi sẵn sàng thực hiện các cuộc biểu tình lớn tại đây.”
Hôm 21/7, Hoa Kỳ yêu cầu Trung Quốc trong 72 giờ phải đóng cửa Tổng Lãnh sự quán ở Houston, với lý do là để “bảo vệ tài sản trí tuệ và thông tin cá nhân của người Mỹ”, một động thái khiến Trung Quốc lập tức đưa ra đe doạ trả đũa.
Bà Liên Nguyễn, một cư dân ở thành phố Houston, nêu nhận định với VOA:
“Cảm xúc của tôi là rất vui. Tôi nghĩ Hoa Kỳ có lý do mới đưa ra quyết định đóng cửa trong 72 giờ như vậy. Chắc chắn là phải có bằng chứng gì đó mạnh mẽ và chắc chắn nên mới đưa ra lệnh này. Tôi vui vì điều này dạy cho chính quyền Trung Quốc biết rằng họ không phải muốn làm gì là làm.”
“Chính quyền Tổng thống Trump tuyên bố đó là một ổ gián điệp. Tôi nghĩ cho đến nay chính quyền Mỹ đã có nhiều bằng chứng về tội phạm của Trung Quốc, điều mà họ không thể bỏ qua. Rất mừng mà Hoa Kỳ vạch ra được bộ mặt xấu xa của Trung Quốc”.
Ông Nhất Nguyên, một cư dân ở Houston, chia sẻ quan điểm của ông.
“Việc Hoa Kỳ yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh quán Trung Quốc ở Houston rất bất ngờ đối với tôi.
Qua đây tôi thấy sự đối đầu mạnh mẽ của chính quyền Tổng thống Donald Trump với chính quyền Trung Quốc. Việc có các nhân viên tình báo làm việc trong các cơ quan ngoại giao Trung Quốc như vậy – dù chưa có bằng chứng chính xác – là điều không thể không xảy ra.
“Tôi nghĩ đã là lệnh thì họ phải tuân theo. Ở nước họ thì họ có thể làm gì thì làm, nhưng trên đất nước Hoa Kỳ thì họ phải tuân theo. Tôi tin rằng họ phải thực thi.”
Bị cáo buộc trốn lệnh bắt của nhà chức trách Mỹ vì gian lận thị thực (visa) bằng cách ẩn náu trong lãnh sự quán Trung Quốc ở San Francisco suốt nhiều tuần.
Tòa lãnh sự Trung quốc tại Houston, đóng cửa hôm 24/7, là một trong những ổ gián điệp tệ hại nhất của Trung Quốc tại Mỹ có các hoạt động vượt quá giới hạn có thể chấp nhận được, các giới chức cao cấp Hoa Kỳ ngày 24/7 cho biết.
Trong cuộc họp báo, một giới chức cao cấp của Bộ Ngoại giao Mỹ liên kết hoạt động gián điệp tại tòa lãnh sự ở Houston với việc Trung Quốc theo đuổi cuộc nghiên cứu vaccine ngừa COVID.
Quan chức này nói rằng Trung Quốc đã tỏ rõ tham vọng muốn trở thành nước đầu tiên tung ra thị trường vaccine chống COVID.
Dù quan chức này không cho biết chi tiết về những khía cạnh nào của công trình nghiên cứu vaccine bị nhắm mục tiêu hoặc địa điểm nào bị nhắm tới, nhưng Texas là trụ sở của Phòng Thí nghiệm Quốc gia Galveston, một phòng thí nghiệm cốt lõi của Mạng lưới Các Phòng Thí nghiệm Phòng thủ Sinh học, Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia, nơi hậu thuẫn cuộc nghiên cứu do chính phủ tài trợ.
Phòng thí nghiệm này toạ lạc trong khuôn viên Chi nhánh Y học của Trường đại học Texas, nơi các nhà nghiên cứu đang tiến hành nghiên cứu vaccine chống COVID-19.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân mô tả cáo buộc của Mỹ là “vu khống ác ý” và việc đóng cửa tòa lãnh sự Trung Quốc là “vô lý”.
Cheng Xiaohe, phó giáo sư tại Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh, nhấn mạnh động thái của Mỹ chưa có tiền lệ kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. “Nếu quan hệ Mỹ – Trung tiếp tục xấu đi mà không được kiểm soát, hệ quả tiếp theo sẽ là cắt đứt quan hệ ngoại giao“, Cheng nói.
Một giới chức cao cấp Bộ Tư pháp Mỹ công nhận lãnh sự quán các nước là căn cứ của các hoạt động của tình báo nước ngoài, nhưng “tổng số các hoạt động của tòa lãnh sự ở Houston vượt quá giới hạn mà chúng ta có thể chấp nhận.”
Lãnh sự quán ở Houston có khoảng 60 nhân viên. Các quan chức Mỹ có thể đã tính toán kỹ khi chọn địa điểm này vì đây là thành phố kết nghĩa với Vũ Hán. Bắc Kinh có thể đáp trả bằng cách đóng cửa lãnh sự quán tại Vũ Hán nhưng động thái sẽ chỉ mang tính biểu tượng vì Bộ Ngoại giao Mỹ đã sơ tán lãnh sự quán ở đây khi Covid-19 bùng phát ở thành phố.
Trong cuộc trao đôi với báo giới hôm 24/7, các quan chức Mỹ cho biết lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston là một nơi phức tạp trong cuộc điều tra về một vụ lừa đảo tại một viện nghiên cứu ở Texas. Họ cáo buộc các quan chức trong Lãnh sự quán của Trung Quốc “đã trực tiếp liên lạc với các nhà nghiên cứu trên, cũng như hướng dẫn họ về việc thu thập những thông tin gì“.
Theo một quan chức của Bộ Tư pháp Mỹ, hoạt động của các quan chức trong Lãnh sự quán tại Houston chỉ là “một bộ phận trong mạng lưới rộng lớn hơn, bao gồm các cá nhân tại hơn 25 thành phố được lãnh sự quán tại đây hậu thuẫn“.
“Các lãnh sự quán đã đưa ra cho các cá nhân này những chỉ dẫn về việc làm thế nào để tránh khỏi và cản trở cuộc điều tra của chúng tôi. Từ đó có thể suy ra, đây có khả năng là một mạng lưới trên toàn quốc“, ông này cho hay.
Đưa ra bình luận đầu tiên về việc Mỹ bất ngờ yêu cầu đóng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, Tổng thống Donald Trump trong cuộc họp báo ngày 22/7 cảnh báo, Washington có thể đóng thêm các lãnh sự quán khác của Bắc Kinh.
“Quý vị có thể thấy chuyện gì đã diễn ra. Tôi đoán họ đốt tài liệu hoặc đốt các giấy tờ và tôi tự hỏi tất cả đó là gì”, Reuters dẫn lời Tổng thống Trump khi đề cập đến vụ cháy ở trong sân của lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, Texas, Mỹ tối 21/7 chỉ vài giờ sau khi Washington bất ngờ yêu cầu đóng cơ sở ngoại giao này trong vòng 72 giờ.
Thượng nghị sĩ Marco Rubio, quyền chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ, khẳng định Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Houston, bang Texas, vừa bị yêu cầu đóng cửa là một “bình phong” cho hoạt động gián điệp.
“Nó là nút thắt trung tâm của hoạt động gián điệp lớn – gián điệp thương mại, gián điệp quốc phòng“. ông nói. “Họ sử dụng các doanh nhân làm bình phong để cố gắng gây ảnh hưởng đến các nghị sĩ và các lãnh đạo chính trị khác ở cấp bang và địa phương. Vì vậy, nó lẽ ra phải bị đóng từ lâu”.
Giới chức Mỹ thời gian qua cáo buộc lãnh sự quán tại Houston là “tâm chấn của hoạt động đánh cắp nghiên cứu tại Mỹ“. David Stilwell, Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á và Thái Bình Dương, còn mô tả phái bộ ngoại giao này của Trung Quốc có “hành động mang tính lật đổ“, theo New York Times.
Ông cáo buộc Trung Quốc cố gắng tăng tốc thực hiện các vụ trộm dữ liệu khoa học ở Mỹ trong 6 tháng qua, có thể liên quan đến nỗ lực phát triển vaccine, mặc dù ông không đưa ra bằng chứng.
NYTimes thu được một tài liệu dài 7 trang do các quan chức hành pháp Mỹ biên soạn, liệt kê một số cuộc điều tra của FBI liên quan đến lãnh sự quán ở Houston. Chúng bao gồm những cuộc điều tra về chuyển bất hợp pháp nghiên cứu y tế và thông tin nhạy cảm khác từ các tổ chức trong khu vực; kế hoạch thuyết phục hơn 50 nhà nghiên cứu, giáo sư và học giả trong khu vực chuyển giao những nghiên cứu hoặc thông tin mật cho các tổ chức Trung Quốc.
Trung Kiên – Thoibao.de (tổng hợp)
>>> Ngoại trưởng Mỹ chỉ trích chủ tịch Trung Quốc thất hứa về Biển Đông
>>> Lãnh sự quán Trung Quốc tại San Francisco che giấu tội phạm?
>>> Bị Mỹ đóng cửa lãnh sự quán – Trung Quốc vội “phản đòn”
